Prof. Dr. İsmail Çetişli Konferans Salonunda düzenlenen etkinliğe Rektör Prof. Dr. Ahmet Kutluhan ile birlikte öğretim üyeleri ve öğrenciler katıldı.
Prof. Dr. Beyazıt: “Denizli tarihi ve kültürü onlarca kitaba, yüzlerce makaleye ve
bildiriye konu olmuştur.”
Panelin yöneticiliğini yapan İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yasemin Beyazıt yaptığı açılış konuşmasında şunları aktardı: “Fen-Edebiyat Fakültesi bünyesinde iken
geçtiğimiz Temmuz ayında müstakil bir fakülte haline dönüşen İnsan ve Toplum Bilimleri
Fakültesi 12 bölüm 153 akademik personel ve 5000 öğrencisiyle araştırma ve eğitim öğretim
bakımından önemli potansiyele sahiptir. Bölümlerimiz dil, tarih, kültür, sanat ve düşüncenin
izlerini kaya resimlerinde, lahitlerde, yazma eserlerde, arşiv belgelerinde, şiirlerde,
romanlarda, nakışlarda, ezgilerde, sözlü kültür ve daha nicesinde arıyorlar ve tartışıyorlar.
Fakültemiz yürüttüğü arkeolojik kazılar, yüzey araştırmaları, TÜBİTAK projeleri, Türk
dünyası ile kurduğu köklü ilişkiler ve ulusal, uluslararası konu ve platformlardaki çalışmaları
ile önemli yaygın etkiye sahiptir. Çalışma alanlarımız Türkistan’dan İngiltere’ye, Fransa’dan
Yemen’e, Kudüs’ten Der-saadete uzanmaktadır. Arkeolojik kazılarımız Laodikea’da,
Stratoniekia’da, Tripolis’de, Tabae’de, Sillion’da ve Olimpos’da devam etmektedir. Ulusal ve
uluslararası düzeydeki bu çalışmalarımızın yanı sıra yerel tarihe ve kültüre katkı vermeyi de
üniversitemiz bir vazife olarak görmektedir. Halil İnalcık’ın ifadesiyle yerel tarih olmaksızın
genel tarihe ve terkiplere ulaşmamız mümkün değildir. Denizli tarihi ve kültürü onlarca
kitaba, yüzlerce makaleye ve bildiriye konu olmuştur. Üniversitemiz tarafından ve
üniversitemiz desteğiyle çok sayıda sempozyum düzenlenmiştir. Bunların bir kısmında
Denizli bir bütün halinde incelenirken, bir kısmında da ilçelerin tarihi ve kültürü masaya yatırılmıştır. Bu alanda fakültemiz üniversitemizin kuruluşunun 30. yıl dönümüne önemli bir
katkı getirmiştir. Tarih bölümümüz arkeoloji, sanat tarihi, sosyoloji gibi disiplinlerden de
destek alarak üniversitemizin kuruluşunun 30. yılına armağan olarak Pamukkale
Belediyemizin desteğiyle 30 makaleden oluşan Denizli Çalışmaları Birikim ve Yol Haritası
kitabı vücuda getirilmiştir. Pamukkale Belediyemize ve Başkan Avni Örki beyefendiye
minnettar olduğumuzu belirtmek isterim. Bu kitapta Denizli Çalışmaları hem nicel hem de
nitel bakımdan değerlendirilerek bundan sonra araştırmacılara bir yol haritası çizmeye
çalışılarak Denizli çalışmaları için bir rehber kitap vücuda getirilmiştir.”
Panelin açılış konuşmaları Rektör Prof. Dr. Ahmet Kutluhan’ın yaptığı konuşma ile devam
etti.
Rektör Kutluhan: “Kaya resimleri konusunda araştırma merkezimizi de kuracağız.”
Prof. Dr. Ahmet Kutluhan “İnsan ve Toplum Bilimleri fakültemizin ilk toplantısı hayırlı
uğurlu olsun. İnşallah, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi olarak, nice güzel toplantılar
burada yapılır. Üniversitemize, şehrimize, ülkemize ve insanlığa faydalı işler geliştirilir. ‘30
Yıl 30 Tema’ Etkinlikleri konusunda bir kelimeye ihtiyaç vardı, ifade edememiştik, burada
otururken zihnimde canlandı. Şimdi ifade ediyorum: Pamukkale Üniversitesinin silkinmeye
ihtiyacı var, başka hiçbir şeye ihtiyacı yok! ‘30 Yıl 30 Tema’ etkinliklerimiz bunu kısmen
başardı. Çünkü biz üniversitemizde gerçekleştirdiğimiz senatolarımızda hocalarımızla temalar
oluşturmak için çok kez bir araya geldik. 30 tema derken baktık 55 temaya ulaştık. İnsan ve
Toplum Bilimleri Fakültemizin bu temalardaki öneminin, katkısının ne kadar büyük olduğunu
gördük. Sizlere çok teşekkür etmek istiyorum, sağ olun var olun! İnşallah, daha güzel
çalışmalarla nice 30 yıllarda böylesi güzel işlerin yapıldığını biz belki görmeyeceğiz ama
burada okuyan öğrencilerimiz görecek. Pamukkale Üniversitesi’nin ne kadar güzel bir
üniversite, ne kadar değerli bir üniversite, ne kadar yaşanmaya değer bir üniversite olduğunu
herkes anlamış olacak. Kaya resimleri konusunda, inşallah araştırma merkezimizi de
kuracağız. YÖK Başkanımıza bunu anlattık. Bu panelin hayırlara vesile olmasını diliyorum,
hepinize saygılar ve sevgiler sunuyorum.”
Dr. Öğr. Üyesi Mutlu: “Denizli’de de eski yerleşimlerin lokasyonu ve bölgelerin sınırları
net olarak belirlemek zor olsa da coğrafi olarak nehir, dağ gibi oluşumlar bu hususta
oldukça önemli belirleyici rol oynamaktadır.”
Panelde ilk olarak söz alan PAÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Gülseren Mutlu şunları aktardı: “Denizli ili sınırları içerisinde
ilk sistematik kazı çalışması 1954-1959 yılları arasında Seton Lloyd başkanlığında James
Mellaartin katılımıyla Beycesultan Höyüğü’nde gerçekleştirilmiştir. Kazılarda, Geç Kalkolitik
Dönemden (M.Ö. 4300) Geç Tunç Dönemine kadar (M.Ö. 1200) önemli veriler ortaya
konulmuştur. Yapılan kazı ve yüzey araştırmalarında Ege’yi İç Anadolu’ya bağlayan ve üç
doğal yol güzergâhından biri olan Büyük Menderes Havzası üzerinde eski yerleşimler oldukça
fazla sayıda tespit edilmiştir. Beycesultan gibi daha çok sayıda höyüğün bu güzergâhta yer
aldığı bilinmektedir. Yapılacak yeni yüzey araştırmaları ve kazı çalışmaları ile henüz
literatüre girmemiş, ortaya çıkartılacak çok sayıda höyüğün tespit edilmesi sağlanabilecektir.
Anadolu’da birçok kentte olduğu gibi Denizli’de de eski yerleşimlerin lokasyonu ve
bölgelerin sınırları net olarak belirlemek zor olsa da coğrafi olarak nehir, dağ gibi oluşumlar
bu hususta oldukça önemli belirleyici rol oynamaktadır. Son olarak bölgenin coğrafi
özelliklerinin, kentin ekonomisi, dinsel inanılar ve geleneklerinin şekillenmesinde önemli rol
oynadığı anlaşılmakta olup, yol ağlarına sahip olan hareketli yapısının bir sonucu olarak
değişik etnik yapısından kaynaklı kimliğini yansıtan değerli eserlere sahip bir kent olduğu göz
ardı edilmemelidir.”
Doç. Dr. Balık: “Denizli, İç Ege ile Kıyı Ege’yi bağlayan önemli bir güzergâhta
bulunması, uygun ulaşım imkânları, ılıman iklimi, verimli toprakları ve zengin su
kaynaklar sebebiyle her dönemde stratejik önemini korumuş bir yerdir.”
Panel, PAÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. İbrahim Balık’ın yaptığı konuşma ile devam etti. Doç. Dr. Balık: “Denizli, İç Ege ile Kıyı
Ege’yi bağlayan önemli bir güzergâhta bulunması, uygun ulaşım imkânları, ılıman iklimi,
verimli toprakları ve zengin su kaynaklar sebebiyle her dönemde stratejik önemini korumuş
bir yerdir. Bu yüzden Bizans hâkimiyetinden sonraki süreçte de bir ok istila ve akına maruz
kalmıştır. Bizans-Sasani mücadelesinde veya Bizans-İslam mücadelesinde Bizans’in zafiyet
gösterdiği dönemlerde pek çok kez yağmalanmış bir bölgedir. Nitekim Colosseia ve
Laodikeia halkının şehirlerini terk edip savunmaya daha elverişli dağlık alanlara doğru
çekilmesinin temel sebeplerinden birisi bu istilalardır. Bu yüzden özellikle Bizans
kaynaklarında Denizli ve çevresi ile ilgili bilgiler mevcuttur.” şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Ünal: “Denizli bölgesine ait, Osmanlı Dönemine ait çok sayıda kaynak ve arşiv
belgesi var.”
Sözlerinin başında Denizli özelinde Osmanlı dönemine ait yapılan çalışmaların sayısının, Milli Mücadele ve Cumhuriyet Dönemine ilişkin yapılan çalışmalara göre oldukça az
olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Mehmet Ali Ünal, bu anlamda ilk akademik çalışmaların ilk
ve orta çağ dönemine ait çalışmalar olduğunu söyledi. Prof. Dr. Ünal: “Aslında Denizli
bölgesine ait, Osmanlı Dönemine ait çok sayıda kaynak ve arşiv belgesi var. Ancak bu
dönemlere ait yapılan çalışmalar, sayısal olarak arşiv belgeleri ile doğru orantılı değil. Bu
alanda yapılan çalışmaların yeniden bir gözden geçirilmesi ve bunların üstüne yeni
çalışmaların yapılması gerekiyor. Temettuat defterleri araştırmalar için çok kıymetli. Nüfus ve
ziraata ait pek çok önemli bulgu o defterlerde var. Bu defterlerden istifade edilerek Honaz,
Çal, Buldan ilçelerine yönelik çalışmalar yaptım. Osmanlı döneminde Denizli, Kütahya
sancağına bağlı bir kaza idi. Kütahya’ya ilişkin tarihi metinlerde Denizli’den de
bahsediliyordu. Denizli ve bölgesine Kayı boyu ve Oğuz boylarının her birinden kalabalık
gruplar halinde gelip yerleşmişler. Her boy için ayrı yaylalar belirlenmiş. Bu yüzden
Denizli’de çok sayıda yayla vardır. İlçe bazlı yapılan tarihi araştırmaların artık mahalle ve
daha küçük bölgeler bazında da yapılması gerekiyor. 19. yy’da devlet, askere gidecekleri
tespit etmek için nüfus sayımı yaptırmış ve bunu kayıt altına almış. O dönemki nüfus
sayımlarına bağlı yapılan bir takım akademik çalışmalar var. Ancak bu çalışmalar yeterli
seviyede değildir.” dedi.
Prof. Dr. Haytoğlu: “Denizli Basın tarihi 100 yıl önce başlıyor. Sadece kahraman ve
hülasa gazetelerin tek nüshaları elimizde var.”
Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ercan Haytoğlu ise yaptığı konuşmada şunları aktardı:
“Denizli Basın Tarihi Çalışmaları üzerine sunum gerçekleştirdi. “Dünya çok hızlı değişiyor gazeteleri artık bulmak zor. Önceden gazeteler hayatımızın her alanındaydı. Artık gazete de
internet hayatına dâhil oldu. Denizli basın tarihi yüz yıl önce başlıyor. Sadece kahraman ve
hülasa gazetelerin tek nüshaları elimizde var. Özellikle 1940’da yeni Denizli var. 1957’den
sonra gazete sayıları azaldı. 1957’de ulusal gazeteler, ekler yayınlanmaya başlıyor. Yerel
gazeteye talep düşüyor. 1960’dan sonra ilçelere de gazeteler yayılmaya başlıyor. İnanç dergisi
de dâhil olmak üzere bu konuda yapılan çalışmalar bize bu çalışmada heyecan oldu. Denizli
basını ile ilgili pek çok makale yayınlanmaya başladı. Artık Denizli basın çalışmaları ulusal
mecraya çıkmaya başladı.” şeklinde konuştu.